Veiligere warmtebranche door SVWAW

Het initiatief Samen Veilig Werken Aan Warmte (SVWAW) ontstond tijdens een gezamenlijke veiligheidsochtend van Eneco en Vattenfall in 2017, herinnert Berno Kastelijns, algemeen directeur van Nijkamp zich. “Die ochtend ging over hoe we het veiligheidsbewustzijn in de keten konden vergroten. Het bleek dat er verschillen bestonden hoe onze medewerkers en de directies daarnaar keken.” Dit was de aanleiding voor een Governance Code Veiligheid, die op 7 maart 2018 ondertekend werd door Vattenfall, Eneco, HAK, Visser & Smit Hanab, Van den Heuvel, MVOI, Siers en Nijkamp.

Noodzaak

Volgens Kastelijns werd de noodzaak om veiligheid onder de aandacht te brengen steeds groter. “Bij de aanleg van warmtenetten speelde de omgeving een steeds grotere rol. We kregen als aannemers bovendien steeds minder tijd. We moesten bijvoorbeeld in de binnenstad met groot materiaal gaan werken, terwijl ruimte en tijd ontbraken.” Frank Kersloot, huidig manager warmtenetten bij HVC en destijds directeur Operations bij Eneco warmte, legt uit dat het aanleggen van warmtenetten anders is dan nutsvoorzieningen. “De aanlegsnelheid van warmtenetten is trager, maar de omvang van het werkgebied is groter en de bouwmachines zijn vaak groter. Dat vraagt om andere veiligheidsmaatregelen en extra aandacht.”

Bewustwording

Bewustwording is in het kader van veiligheid erg belangrijk, zegt Kastelijns. “We focussen vooral op waarom we wat doen en wat er goed gaat. Daarbij is bewustwording een van de belangrijkste zaken.” Daarnaast wordt aandacht besteed aan incidenten uit de praktijk, legt Kersloot uit. “Er is voor gekozen om incidenten open te bespreken en toe te lichten in de werkgroep. De aanleiding van zo’n incident is natuurlijk vaak vervelend, maar het is juist goed om er samen naar te kijken en van te leren. Als een technisch uitvoerende aan zijn collega’s vertelt hoe hij brandwonden heeft opgelopen en welke maatregelen hij had kunnen nemen om dit te voorkomen, maakt dat indruk. Daarom beschrijven we incidenten op onze website. Het is een duidelijk signaal en mensen kunnen ervan leren.”

Samenwerken

In het verbeteren van de veiligheid is het van belang dat bedrijven samenwerken, zegt Kersloot. “Bedrijven komen bij elkaar op bezoek. Zo leren ze op een andere manier naar het werk te kijken. Vreemde ogen dwingen en met een frisse blik zie je andere dingen. Als je kritisch bent op elkaars werk kun je daarvan leren.” Kastelijns is het daarmee eens. “Als we bijvoorbeeld met de uitvoerders van Nijkamp bij concullega Siers op bezoek gaan, kunnen ze open communiceren over zaken waar ze tegenaan lopen. We doen allemaal min of meer hetzelfde werk, maar iedereen gaat er op een andere manier mee om. De grote kracht van SVWAW is dat we open en transparant spreken over veiligheid.”

Aandacht vragen voor veiligheid

Veiligheid blijft een constant aandachtspunt in de warmtesector, zegt Kersloot. “Je hebt een vrijwel continue instroom van nieuwe medewerkers. Dan moet je telkens opnieuw aandacht vragen voor veiligheid, omdat de groep werknemers telkens van samenstelling wisselt.” Om het bewustzijn over veiligheid binnen de organisaties te vergroten werd de Hein & Guus-methodiek ingezet, vertelt Kastelijns. “Deze methode moet voor een omslag op de werkvloer zorgen en helpt werknemers om elkaar te kunnen aanspreken. Laatst merkte ik bij een uitvoerder dat hij een planning had gemaakt die niet haalbaar was. Hij zocht naar een reden en toen vroegen de medewerkers hem: Wat zou Hein hiervan gezegd hebben?”

Moeite doen

Het grootste succes van SVWAW is volgens Kersloot de gezamenlijke aandacht voor het onderwerp veiligheid. “Het feit dat je samen optrekt en het thema veiligheid echt belangrijk maakt. Het is echt goed om te zien dat de boodschap van het initiatief zo goed is opgepakt.” Dat vindt ook Kastelijns. “Dat we met alle bedrijven een missie en visie hebben kunnen opstellen en kernwaardes hebben geformuleerd, dat vind ik echt goud waard.” De visie over veiligheid wordt bovendien breed gedragen in de branche, zegt Kersloot. “Als je lang in de warmtesector rondloopt, heb je een belang bij een goede samenwerking. Je moet het gezamenlijk doen en dat betekent dat je er moeite voor moet doen, ook als opdrachtgever.”

Geen beleidsdingetje

Hoewel er al veel bereikt is op het gebied van veiligheid komt er nog geen einde aan SVWAW, zegt Kastelijns. “We zijn er nog niet als branche. De bewustwording over veiligheid is nu verbeterd en ik ben er trots op dat we dit als branche voor elkaar hebben gekregen. Nu is het oppassen dat het geen beleidsdingetje wordt. Veel medewerkers zien SVWAW nog als instituut, maar het gaat over ons allemaal. Dat maakt het nog wel eens moeilijk om veiligheid overal tussen de oren te krijgen.”

Inleven in de praktijk

Risico’s helemaal uitbannen is helaas niet mogelijk, benadrukt Kersloot. “Je moet accepteren dat je werkzaamheden verricht waar risico’s aan verbonden zijn en daar de passende maatregelen voor nemen. Daar moet je met de mensen uit de praktijk heel reëel naar kijken. Maar dat betekent ook dat je zelf buiten op het werk rondloopt. Achter ons bureau lukt veiligheid wel, het gaat juist om wat er in de praktijk gebeurt.” Dat betekent ook dat je je inleeft in de praktijk, zegt Kastelijns. “We moeten niet onderschatten welke druk we leggen op het personeel. En die aandacht voor veiligheid, zoals de toolboxen en campagnes vanuit SVWAW, komt nog eens naast het werk wat ze al moeten doen. Daar is af en toe wel wat overtuigingskracht voor nodig.”

Auteur: Joop van Vlerken