Samen werken aan veiligheid: successen vieren én verdiepen met SVWAW

Wat is SVWAW?

De energietransitie is in volle gang. Een belangrijk onderdeel hiervan is de aanleg van warmtenetten: ondergrondseinfrastructuur die duurzame warmte van producent naar verbruiker transporteert. Bij deze werkzaamheden komt echterveel kijken. Het werken met gereedschappen als de haakse slijper, het omgaan met chemische stoffen zoalsdiisocyanaten in PUR-schuim, en het werken in de openbare ruimte brengt risico’s met zich mee. Daarom is veiligheidgeen randvoorwaarde, maar een kernwaarde.

In dit kader is Samen Veilig Werken aan Warmte (SVWAW) ontstaan – een samenwerkingsverband tussen warmtebedrijven en aannemers die zich inzetten voor een veilige en gezonde werkomgeving in de warmtesector. SVWAW is geen controlerende instantie, maar een platform voor kennisdeling, gedragsontwikkeling en samenwerking. Organisaties verbinden zich vrijwillig, maar nemen hun verantwoordelijkheid serieus.

SVWAW werkt vanuit drie heldere kernwaarden:

1. Praktijkgericht – Oplossingen zijn afkomstig uit de praktijk en worden daar ook direct toegepast. Geentheoretisch raamwerk, maar concrete handvatten voor veilig gedrag.
2. Toewijding – Veiligheid vraagt om continue inzet, reflectie en verbetering. SVWAW
   stimuleert een cultuur waarin veiligheid geen project is, maar een houding.
3. Gelijkwaardigheid – Iedereen in de keten – van aannemer tot opdrachtgever, van monteur tot manager – isgelijkwaardig als het gaat om het bevorderen van veiligheid. Elkaar aanspreken en van elkaar leren staatcentraal.

Op basis van deze waarden worden gedragsprincipes opgesteld. Deze vormen de richtlijn voor wat ‘goed gedrag’ is in decontext van werken aan warmte: niet als dogma, maar als richtinggevend kompas.

Een dag vol reflectie, interactie en verbinding 

Het was een bijzondere bijeenkomst waarin leden van de werkgroep, projectgroep en het strategisch overleg samenkwamen om met elkaar in gesprek te gaan over manieren om de veiligheid binnen de warmtebranche verder te versterken. Dat deden zij op interactieve wijze met een speelse opzet, waarin deelnemers werden uitgedaagd om hun eigen ervaringen te delen én om die van anderen te bevragen. Het doel was helder: samen successen vieren én analyseren wat deze successen mogelijk heeft gemaakt. 

Bij binnenkomst werden deelnemers verdeeld over verschillende ‘succes-tafels’. Elke tafel stond in het teken van een specifiek onderwerp dat in de afgelopen jaren een belangrijke ontwikkeling heeft doorgemaakt binnen de SVWAW-achterban. In totaal kwamen zes successen aan bod:

1. Delen van kennis & incidenten – Het actief en transparant delen van incidenten om van elkaar te leren.
2. Spreken met één mond – Het uitdragen van een eenduidige boodschap richting partners en medewerkers.
3. Korte lijntjes – Snel en direct contact tussen partijen voorkomt misverstanden en vergroot de veiligheid.
4. Gebruik van gevaarlijke PUR voorkomen (diisocyanaten) – De introductie van maatregelen om risico’s van PUR-gebruik te beperken.
5. Vooroplopen in de branche – SVWAW als trendsetter op het gebied van veiligheid in de warmtesector.
6. Haakse slijper – Het veiliger maken van het gebruik van dit veelgebruikte en risicovolle gereedschap.

Elke tafel onderzocht het verhaal achter het succes. Deelnemers bespraken vragen als: Wat was de sleutel tot dit succes? Welke gedragsprincipes kwamen hierbij kijken? Welke vorm van leiderschap heeft hieraan bijgedragen? En hoe sloot dit aan bij de kernwaarden van SVWAW? 

De interactieve opzet zorgde voor energie en betrokkenheid. Medewerkers van verschillende bedrijven en functies leerden van elkaars aanpakken en blikken op veiligheid. Wat opviel was dat veel van de successen niet het resultaat waren van ‘grote veranderingen van bovenaf’, maar van gedeelde inspanningen op de werkvloer: betere communicatie, helderder afspraken, en vooral: een cultuur waarin je elkaar durft aan te spreken.

Van gedrag naar cultuur 

Gedrag stond centraal tijdens de dag. Maar gedrag is niet los te zien van cultuur – en cultuur begint bij het leiderschap. Een belangrijk thema in de gesprekken was dan ook de rol van leidinggevenden. Niet alleen als sturende factor, maar juist als voorbeeldfiguur. Leiders die luisteren, vragen stellen en ruimte bieden om fouten te bespreken, blijken cruciaal te zijn in het verankeren van veilig gedrag.

Ook de gedragsprincipes van SVWAW kwamen uitgebreid aan bod. Denk aan principes als: “Spreek elkaar aan op onveilig gedrag”, “Zorg voor duidelijke werkafspraken”, of “Zeg ‘nee’ als het onveilig is”. Deze gedragsprincipes bleken in veel van de besproken successen terug te komen – niet per se als formeel document, maar als gemeenschappelijke overtuiging.

Het mooie was: waar deze principes in het begin misschien ‘van papier kwamen’, zijn ze door de jaren heen steeds meer verankerd geraakt in de manier van werken. Ze zijn onderdeel geworden van het dagelijkse gedrag, en daarmee ook van de cultuur.

Wat nemen we mee naar morgen?

Hoewel het vieren van successen centraal stond, werd er vooral ook gekeken naar de toekomst. Want als successen eenmaal geboekt zijn, is het de kunst om ze niet te laten verwateren. Daarom werden per tafel concrete vervolgacties besproken om de impact van de behaalde resultaten te borgen en door te ontwikkelen:

• Delen kennis & incidenten: Een externe partij (vanuit de deelnemers van SVWAW) inschakelen voor objectief incidentenonderzoek.
• Spreken met één mond: Kritisch reflecteren – is er iets dat we kunnen of moeten ‘tweaken’?
• Korte lijntjes: De vraag centraal stellen: hoe behouden we deze kracht in een groeiende organisatie?
• Diisocy (PUR): Uitvoeren van een standstill met een checklist om de werkpraktijk tegen het licht te houden.
• Vooroplopen in de branche: De stuurgroep blijft verantwoordelijk voor het vasthouden van dynamiek en innovatie.
• Haakse slijper: Blijven herhalen van veiligheidsonderwerpen op werkplekken en toolboxen.

Eén van de treffende opmerkingen aan het einde van de middag was: “Als we blijven doen wat we tot op heden hebben gedaan, krijg je wat je tot op heden kreeg.” SVWAW is volop in ontwikkeling, en dat betekent dat ook wij als samenwerkingspartners moeten blijven evolueren. Wat gisteren werkte, is niet automatisch de juiste aanpak voor morgen. Door continu te reflecteren, aan te scherpen en samen te leren, zorgen we ervoor dat we niet alleen onze successen behouden, maar ze ook versterken en verbreden. Groei betekent durven vernieuwen.

Tot slot werd de dag op bijzondere wijze bekrachtigd met een visueel verslag, live getekend door een professionele tekenaar. In deze illustratie werden de inzichten van de werkgroep samengebracht. Het fungeert als blijvende herinnering én als kompas voor de stappen die we de komende maanden gaan zetten. Met de energie van deze middag op zak gaan we gezamenlijk verder aan de slag met de uitkomsten – voor een nog veiligere en sterkere samenwerking in de warmtetransitie.