In de warmtebranche – en daarbuiten zoals in de veiligheidswereld – zijn we vaak geneigd om vooral te focussen op wat er níét goed gaat. Dat is waar de aandacht naartoe gaat. Gebeurt er een incident? Dan komen we direct in actie. We analyseren wat er misging, en bedenken verbetermaatregelen. We kijken kritisch naar de organisatie, naar systemen en naar mensen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
Op 9 april draaiden we het eens om. We organiseerden een successendag. Niet om de boel mooier te maken dan het is, maar om te leren van wat wél werkt. Om te onderzoeken: Wat gaat er eigenlijk al wél goed? En hoe kunnen we dat verder versterken en vaker toepassen?
Toen ik deelnemers voorafgaand vroeg naar hun grootste succes, werd dit al snel aangevuld met: “Ja, maar dat kan nog beter hoor…” De interne criticus was nooit ver weg. Die calvinistische stem, diep geworteld in ons gedrag, die zegt: wees vooral niet te positief over jezelf. Niet over wat je doet, en zeker niet over wat je goed doet. Want stel je voor dat iemand denkt dat je jezelf geweldig vindt. Je kop boven het maaiveld uitsteken is kwetsbaar.
We kunnen op dat punt misschien nog wat leren van de cultuur aan de overkant van de oceaan. Waar soms iets té snel als “Great!” wordt bestempeld, maar waar ook echt ruimte is om trots te zijn. Waar successen gedeeld én gevierd worden.
Want dat is het punt: veiligheidssuccessen worden veel te weinig benoemd én gevierd. Incidenten delen we volop. Successen? Die zijn op één hand te tellen, denkt men. En dat is zonde. Want de vele successen zijn er wél. Op de successendag hebben we ze met elkaar in kaart gebracht.
Een greep uit wat we samen benoemden:
- Het onveilig gebruik van de haakse slijper is gestopt
- Gezamenlijke afspraken over werken met diisocyanaten
- Het delen van kennis en incidenten – en hopelijk steeds vaker ook successen
- Korte lijnen en snel schakelen
- Open en eerlijke gesprekken met elkaar voeren
- Met één mond spreken, richting de buitenwereld én elkaar
Sommige successen zijn heel concreet. Andere zitten juist in de gezamenlijkheid en het onderlinge contact. In gedeelde waarden. In samenwerking en verbinding. Wat ik vaak zag als bijvangst is juist de kern. Het geeft voor mij een heel ander perspectief op hetgeen we doen en de prioriteiten die we stellen.
Benoemen van successen is net als feedback geven en als opvoeden
We zijn het in organisaties inmiddels gewend om feedback te geven. En steeds vaker realiseren we ons: goede feedback is niet alleen negatief. Sterker nog, het werkt pas echt als we ook benoemen wat goed gaat. Omdat dát gedrag versterkt, motiveert en vertrouwen geeft.
Waarom zouden we dan bij veiligheid alleen reageren als het misgaat?
Veiligheidssucces verdient net zo goed erkenning. Sterker nog: als we dat nooit benoemen, bevestigen we onbewust dat veiligheid alleen aandacht krijgt als het fout gaat. En dat is precies het tegenovergestelde van de cultuur die we willen bouwen.
Het is eigenlijk net als bij de opvoeding van onze kinderen. We leren daar dat je gedrag positief stimuleert door gewenst gedrag te benoemen, niet door alleen het ongewenste af te straffen. Zo zeg ik tegen mijn zoon. “Wat fijn dat je zo rustig praat” in plaats van “Loop niet zo te schreeuwen” Althans dat probeer ik en als hij wel schreeuwt en ik kan er niet meer tegen dan geef ik “wil je wat zachter praten in plaats van stop met schreeuwen”
Waarom? Omdat positief gedrag dan eerder herhaald wordt.
Wat bij kinderen werkt, werkt ook bij volwassenen. Ook in de werkomgeving. Ook in veiligheid. Positieve aandacht voor gewenst gedrag zorgt voor herhaling. En dát is precies wat we nodig hebben.
Drie manieren om succesdenken in veiligheid te versterken:
1. Begin elke toolbox met een succesverhaal
Laat een collega kort vertellen wat er goed ging afgelopen week, en waarom. Geen lange verhalen, gewoon een praktisch voorbeeld. Dat zet de toon: veiligheid gaat ook over wat goed gaat.
2. Doe aan succesonderzoek
In plaats van alleen incidentonderzoek: kies bewust ook een moment waarop het goed ging, en analyseer dat. Wat maakte dit tot een succes? Welk gedrag, welke samenwerking, welke aanpak werkte?
3. Complimenteer op gedrag
We zijn gewend om op resultaten complimenten te geven. Bijvoorbeeld zoveel dagen geen ongelukken. Maar als we veilig gedrag willen stimuleren dan is het belangrijk dat te benoemen zodat het als voorbeeld kan dienen. Op het resultaat hebben we namelijk niet altijd evenveel invloed op
Natuurlijk: alles kan altijd beter, maar dat geldt voor alles, altijd. Die gedachte zit al zó diep in onze cultuur, dat we best wat vaker mogen oefenen met: wat doen we al goed?
Dus stel jezelf of je team eens de vraag:
Wat is jouw veiligheidssucces? En deel je die ook?
Jan van Twillert
Voorzitter Samen Veilig Werken aan Warmte
Foto: AI
