Onlangs zag ik een item op het journaal over lasdampen. Een bedrijf werd gecontroleerd door de arbeidsinspectie. De conclusie: medewerkers waren onvoldoende beschermd. Wat me trof: de risico’s waren wel degelijk bekend, ook op de werkvloer. Maar omdat de gevolgen pas jaren later zichtbaar worden, worden ze vaak weggewuifd. Geen acuut gevaar? Dan voelt het al snel als geen echt gevaar.
Juist dát maakt dit zo ingewikkeld. Want het directe verband tussen een ziekte en blootstelling aan een gevaarlijke stof is zelden hard te maken. Dat zien we ook bij andere dossiers: luchtverontreiniging, PFAS, bestrijdingsmiddelen. Pas bij grootschalige onderzoeken wordt de ernst zichtbaar. Individueel bewijs ontbreekt echter vaak en daarmee ook de actie.
Waarom passen we in dit soort gevallen niet gewoon het voorzorgsprincipe toe? Waarom ligt de bewijslast bij de werknemer die pas ziek wordt als hij al met pensioen is? Moet het niet juist andersom?
Wat begon als ‘een moeilijk woord’
In de warmtebranche gebruiken we PUR-schuim om leidingen te isoleren. Daarin zitten diisocyanaten, stoffen die ervoor zorgen dat het schuim ter plekke uitzet en uithardt. Toen dit onderwerp in onze werkgroep op tafel kwam, dacht ik eerlijk gezegd: lastig woord, technische materie, gevalletje regelgeving. Het gesprek ging over een verplichte e-learning en of we daar als branche samen in konden optrekken. Zoals vaker bij veiligheidsonderwerpen daalde de werkelijke ernst bij mij pas later in. Wij mensen hebben de neiging om abstracte risico’s te negeren. Zeker als er geen direct ongeluk incident is. Dan richten we ons liever op zichtbare gevaren zoals: verbranding, knellen of snijden.
Maar sluimerende risico’s zijn minstens zo gevaarlijk. Zo kan je bij bloostelling aan diisocyanaten astma, COPD en allerlei allergieën krijgen. Geen kleine gevolgen.
Veiligheid begint bij de bron
Als we dit écht serieus nemen, dan pakken we het aan bij de bron. Daarom zijn we als SVWAW het gesprek aangegaan met leveranciers. Goede gesprekken, maar echte resultaten blijven nog uit. En toch is er ook goed nieuws. Stadsverwarming Purmerend en A.Hak hebben samen besloten om het gebruik van diisocyanaten, waar mogelijk, uit te faseren. Zij kiezen voor vaste schalen tenzij het echt niet anders kan.
Die keuze kost meer tijd en geld. Maar we hebben samen uitgesproken:
Tijdsdruk, planning en economische belangen mogen NOOIT leiden tot onveilige keuzes.
Wie volgt?
Op donderdag 10 juli om 10.00 hebben we met alle organisaties een stand still georganiseerd over veilig werken met diisocyanaten. Een gezamenlijk moment van bewustwording in de hele sector. Zolang er nog geen veilig alternatief is, is dat wel het minste wat we kunnen doen.
De keuze is aan ons: blijven we het risico wegwuiven, of komen we samen in actie?
Jan van Twillert
Voorzitter Samen Veilig Werken aan Warmte
